Owady to zwierzęta, które nie mogą osiągać ogromnych rozmiarów. Wynika to po części z ich biologii. W odróżnieniu od ssaków czy ptaków, owady nie mają płuc. Niezbędny do życia tlen dociera do ich ciał przez cienkie rurki zwane tchawkami. Przy obecnym stężeniu tlenu w powietrzu, wynoszącym 21%, największe owady mogą mieć najwyżej kilkanaście centymetrów długości. Większe nie byłyby w stanie oddychać.
Największe rozmiary osiągają owady żyjące w rejonach tropikalnych. Dzieje się tak, ponieważ tylko w tropikalnych dżunglach stężenie tlenu w powietrzu jest dziś na tyle wysokie, by utrzymać przy życiu olbrzymie insekty.
Największe owady
Niektóre owady trafiają do zestawień obejmujących największe zwierzęta na świecie, a zwłaszcza największe bezkręgowce. Przy czym klasyfikacja zależy od tego, który parametr bierzemy pod uwagę:
- długość ciała owada,
- masę ciała owada,
- rozpiętość i powierzchnię skrzydeł.
Jeśli bierzemy pod uwagę długość i masę ciała, to istotne jest też, czy chodzi o osobnika dorosłego (imago), czy o postać larwalną (np. gąsienicę). Zatem jaki jest największy owad na świecie?
Największy owad na świecie pod względem długości ciała
Za najdłuższego owada na świecie uważany jest patyczak. Wyjątkowo wielki gatunek został nazwany nieformalnie Phryganistria chinensis. Jego polska nazwa to straszyk chiński. Występuje on na terenie Chin, gdzie po raz pierwszy został opisany w 2016 r. Podobnie jak inne patyczaki, jest roślinożerny. Dzięki mimikrze umie „wtapiać się” w otoczenie, wyglądem przypominając patyk.
Straszyk / fot. TPG/Getty Images
Jest to jednak naprawdę długi patyk. Najdłuższy osobnik tego gatunku mierzył aż 64 cm, z czego 38 cm przypadało na tułów. Tak wielkiego owada wyhodowano w niewoli. W 2017 r. ten straszyk chiński trafił do „Księgi rekordów Guinnessa” jako najdłuższy owad świata. Największy osobnik znaleziony w naturalnym środowisku miał 62,5 cm długości.
Największy owad na świecie pod względem masy ciała
Najcięższe dorosłe owady to szarańczaki z Nowej Zelandii. Ich potoczna nawa to weta (oryginalny zapis – wētā). Owad ten jest nazywany przez Maorysów „bogiem brzydkich rzeczy”. Choć wygląda dość groźnie, odżywia się wyłącznie roślinami, przede wszystkim liśćmi. Szarańczaki te prowadzą nocny tryb życia.
Weta / fot. Shutterstock
Największe ich gatunki, należące do rodzaju Deinacrida, osiągają długość ciała rzędu 10 cm. Uwzględniając czułki i odnóża, może ona przekraczać nawet 30 cm. Największe osobniki gatunku Deinacrida heteracantha ważą nawet ponad 70 gramów. Czyli więcej niż ptak taki jak wróbel.
Jeszcze cięższe potrafią być larwy owadów. W przypadku afrykańskich chrząszczy z rodzaju goliatów (Goliathus) mogą mieć ponad 25 cm długości. Najcięższy znany okaz ważył 116 gramów. Dorosłe osobniki osiągają najwyżej połowę tej masy i długość do 11 cm.
Inne największe owady
W świecie owadów możemy też wyróżnić rekordzistów w poszczególnych kategoriach. Poniżej przedstawiamy kilka przykładów.
Największy motyl
Wyobraźnię pobudzają też rekordowo wielkie motyle. W ich przypadku wielkość czy masa ciała nie są rekordowe. Co innego ich skrzydła. Największa ćma świata to tropikalna Thysania agrippina z Ameryki. Ma skrzydła o rozpiętości od 23 do 30 cm.
Pawica atlas / fot. iStock
Ogromna może być także pawica atlas. Rozpiętość jej skrzydeł sięga 24 cm. Rekordowa jest natomiast ich powierzchnia – aż 160 centymetrów kwadratowych. Pawica atlas występuje w tropikalnych i subtropikalnych lasach Azji.
Największym dziennym motylem świata jest Ornithoptera alexandrae. Jego rozpiętość skrzydeł wynosi od 17 do 28 cm. Ten bardzo rzadki owad występuje tylko na Nowej Gwinei.
Największy szerszeń
Vespa mandarinia / fot. fot. ATSUO FUJIMARU, MINDEN PICTURES/NATIONAL-GEOGRAPHIC.COM
Największy na świecie szerszeń to Vespa mandarinia, czyli szerszeń azjatycki. Jego długość ciała sięga 5 cm (to mniej więcej tyle, co kciuk), a rozpiętość skrzydeł – 7,6 cm. Gatunek ten bardziej agresywny niż inne osy. Jego użądlenia zabijają co roku w samej Japonii około 40 osób. Jedna kolonia szerszeni potrafi zabić i zjeść całą rodzinę pszczół miodnych.
Do niedawna owady te występowały wyłącznie na wschodzie Rosji oraz w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej. Od 2019 r. coraz częściej są jednak obserwowane również w Ameryce Północnej.
Największa pszczoła
Megachile pluto / fot. Naturalis Biodiversity Center, Wikimedia Commons, CC-BY-SA-4.0
Największa pszczoła świata została odkryta w 1859 roku przez wybitnego naukowca Alfreda Russela Wallace’a. Dlatego nazywana jest gigantyczną pszczołą Wallace’a, a po łacinie – Megachile pluto. Długo była uznawana za wymarłą. W 2019 r. odnaleziono ją w Indonezji. Ma rekordową wśród pszczół rozpiętość skrzydeł, sięgającą 63,5 mm. Długość jej ciała sięga 38 mm.
Samice Megachile pluto mają duże żuwaczki. Wykorzystuje je do zdrapywania lepkiej żywicy z drzew i budowania komór lęgowych wewnątrz gniazd termitów.
Największa mucha
Gauromydas heros / fot. Biologoandre, Wikimedia Commons, CC-BY-SA-4.0
Największa na świecie mucha to Gauromydas heros. Jej długość ciała sięga 7 cm, a rozpiętość skrzydeł – 10 cm. Występuje w Ameryce Środkowej i Południowej. Muchy te łączą się w pary w pobliżu gniazd mrówek grzybiarek, w których składają jaja. Ich larwy żyją potem wśród mrówek, pożerając larwy chrząszczy pojawiające się w gniazdach.
Największy owad w Polsce
Polska nie jest krajem tropikalnym. Dlatego nasze owady są raczej niewielkie. Nawet najbardziej okazałe z nich raczej nie przekraczają 10 cm długości. Do największych owadów w Polsce zaliczane są z reguły następujące gatunki:
- turkuć podjadek,
- modliszka zwyczajna,
- husarz władca,
- jelonek rogacz,
- zmierzchnica trupia główka.
Źródło: archiwum NG.
